Nieuwe fase gebiedsgerichte aanpak Brabantse Wal

maandag 17 juni 2024

In de Brabantse Wal zijn overheden en andere maatschappelijke organisaties samen bezig om bodem, water en lucht op orde te krijgen. Grenspark Kalmthoutse Heide werkt hieraan mee als één van de gebiedspartners in een gebiedsgerichte aanpak. Brabantse Wal overlapt voor een deel met Grenspark Kalmthoutse Heide en het gehele gebied van de Brabantse Wal is opgenomen in het Masterplan Grenspark Kalmthoutse Heide.

De samenwerking in het kader van de gebiedsgerichte aanpak is van groot belang voor onze natuur, onze landbouw, ons landschap en onze gezondheid. Samen zoeken zij – op initiatief van de provincie Noord-Brabant – naar slimme combinaties van oplossingen om ervoor te zorgen dat dit gebied ook in de toekomst een gezonde, veilige én fijne leef- en werkomgeving blijft. Onlangs hebben de bestuurders van alle betrokken gebiedspartners het visiedocument vastgesteld, dat na een uitvoerig proces tot stand is gekomen. Dit document vormt het vertrekpunt voor de volgende fase, die van de planuitwerking.

Over de gebiedsgerichte aanpak Brabantse Wal

De Brabantse Wal is een Natura 2000-gebied. Dit brengt verplichtingen met zich mee vanuit de Europese Vogel- en Habitatrichtlijn, de Wet Natuurherstel en Stikstofreductie en de Kaderrichtlijn Water (KRW). De Brabantse Wal bevat ongeveer een derde van alle stikstofgevoelige natuur in Brabant en heeft daarnaast een voor Nederland uniek hydrologisch systeem. Naast een teveel aan stikstof en een tekort aan water hebben onder andere ook recreatiedruk en versnippering negatieve gevolgen voor de kwetsbare natuur.

Daarom moeten er maatregelen komen die ervoor zorgen dat water, bodem en lucht in en rondom de Brabantse Wal weer op orde komen. Dat is noodzakelijk voor het beoogde natuurherstel, maar is ook van belang voor onze gezondheid, landbouw, woningbouw, drinkwatervoorziening en andere economische ontwikkelingen. Dat doen we samen met andere overheden en maatschappelijke partners in een gebiedsgerichte aanpak. Hierin zoeken we mogelijkheden om ruimtegebruik slim te combineren en in balans te krijgen met bodem, water en lucht. En zo bij te dragen aan een sterkere natuur, voldoende en schoon water, een goede bodem en de toekomst van de landbouw.

Uitgangspunten per thema

In het visiedocument zijn voor zes belangrijke thema’s – water en bodem, natuur, landbouw, recreatie & toerisme, ruimtelijke ontwikkeling en energie & klimaat – uitgangspunten geformuleerd. Daarnaast is het gebied op basis van een landschapsanalyse ingedeeld in zeven deelgebieden. De zes thema’s en de uitgangspunten van elk thema zien er als volgt uit:

1. Water en bodem: een veerkrachtig en klimaatrobuust water- en bodemsysteem als basis voor voldoende, schoon water en een gezonde bodem.
2. Natuur: diverse veerkrachtige ecosystemen, bestaande uit robuuste en gezonde natuur.
3. Landbouw: een duurzaam productiegebied met ruimte voor een mooi (be)leefbaar agrarisch landschap met brede maatschappelijke meerwaarde en toekomstperspectief voor agrariërs.
4. Recreatie en toerisme: recreatieve zoneringen die passen bij de kwetsbaarheid van het gebied.
5. Ruimtelijke ontwikkeling: ruimtelijke ontwikkelingen, zoals de verstedelijkingsopgave, zijn mogelijk, waarbij water en bodem sturend zijn.
6. Energie en klimaatmitigatie: beperkte emissies (zoals minder uitstoot van stikstof), korte kringlopen en een energieneutrale omgeving.

Zeven deelgebieden

In de visiefase is het landschap van de Brabantse Wal geanalyseerd, er is onder meer gekeken naar de samenstelling van de bodem (klei of zand), de hoogte en waterstromen. Op basis daarvan is er een indeling gemaakt in zeven deelgebieden. Bij de planuitwerking zal ingezoomd worden op en in de deelgebieden, en ook weer uitgezoomd om de samenhang in het gebied als geheel niet uit het oog te verliezen.

Het volledige visiedocument is hier te vinden.

Hoe nu verder

Met het vaststellen van het visiedocument, gaat de gebiedsgerichte aanpak Brabantse Wal de fase van planuitwerking in. Die start met het concretiseren en kwantificeren van de visie. Vervolgens wordt er via – drie onderscheidende koersen richting een duurzame toekomst van de Brabantse Wal – toegewerkt naar een samenhangende en gedragen planuitwerking (voor het gehele gebied en de deelgebieden). In elk van de koersen zijn de natuur- en wateropgaven het uitgangspunt, maar dan telkens in verschillende combinaties met andere functies (denk aan landbouw, woningbouw of recreatie). Die planuitwerking wordt vervolgens in een uitvoeringsprogramma doorvertaald naar maatregelen.

Dit betekent niet dat er nu nog niets gebeurt. Als er initiatieven zijn die bijdragen aan het integrale toekomstbeeld voor de Brabantse Wal, pakken we deze op waar dat kan. Het is immers van belang omsnel maatregelen te nemen om water, bodem en lucht in het gebied op orde te brengen.