Interview met Mattias Van den Bergh, projectleider Duurzame mobiliteit en recreatie

Sinds juni 2024 versterkt Mattias het Grensparkteam als Projectleider Duurzame Mobiliteit en Recreatie. Hiermee geeft hij vorm aan het Europese MONA-project. Een project dat 3 jaar loopt, waarmee Grenspark met de steun van Europa en samen met de gemeenten, wil inzetten op een modal shift, de (her)inrichting van onthaalpoorten en het spreiden van bezoekers om zo te werken aan een duurzame toekomst voor het park.

Mattias, kan je wat vertellen over jouw achtergrond en wat je aantrok in je nieuwe rol als projectleider Duurzame Mobiliteit en Recreatie? 

Ik ben van opleiding stedenbouwkundige en heb enkele jaren als projectleider mobiliteit gewerkt bij de stad Antwerpen. Duurzame mobiliteit heeft me altijd gefascineerd. Wat me in mijn huidige rol vooral aantrekt, is het atypische karakter van dit onderwerp. Er is namelijk nog relatief weinig bekend over mobiliteitsgedrag bij recreatieve trekpleisters zoals natuurgebieden. Wat we wel weten is dat veel mensen de auto gebruiken om zulke locaties te bereiken. Daarnaast vind ik de context waarin ik mag werken uniek. Ik woon zelf in de stad Antwerpen en het Grenspark is voor mij al een mooie ontdekkingstocht geweest om heel het gebied te leren kennen.

Wat is het MONA-project en waarom is het zo belangrijk voor Grenspark? 

MONA staat voor ‘MOdal shift, routing and nudging solutions in NAture areas for sustainable tourism’. Het is een Europees project waarin we als Grenspark samenwerken met verschillende andere parken in Frankrijk, Nederland en Duitsland om in te zetten op duurzame mobiliteit en duurzame recreatie. Samen werken we aan een modal shift, d.w.z. dat we ingrepen wensen te doen die bezoekers kunnen overtuigen om minder met de wagen naar het park te komen en meer met duurzame vormen van mobiliteit. Dit is belangrijk voor het park omdat we merken dat er veel autoverkeer rond het park is op piekdagen en dat is niet alleen belastend voor de waardevolle natuur, het zorgt ook voor verkeerscongestie, verkeersonveiligheid en parkeeroverlast.

Hoe helpt het project bij het realiseren van een modal shift? Wat moeten we ons voorstellen bij duurzame mobiliteit in het Grenspark? 

Het project draagt op verschillende manieren bij aan de realisatie van een modal shift. We bevinden ons momenteel in de onderzoeksfase, waarin we met de hulp van partneruniversiteiten een enquête hebben uitgevoerd onder bezoekers en omwonenden. Het doel is om te begrijpen hoe zij mobiliteit en recreatie in het park ervaren. De resultaten worden geanalyseerd door Breda University of Applied Sciences, en op basis van hun bevindingen kunnen we gerichte maatregelen ontwikkelen voor een duurzamere toekomst voor het Grenspark.

Daarnaast werken we samen met andere parken om van elkaar te leren en elkaar te ondersteunen bij het implementeren van acties. We onderzoeken ook manieren om informatie over duurzame alternatieven beter toegankelijk te maken voor bezoekers.

Welke concrete veranderingen kunnen bezoekers verwachten in de komende jaren? 

De eerste veranderingen zijn al zichtbaar. We zetten sterker in op het delen van praktische tips en informatie over duurzame vervoersmogelijkheden via onze communicatiekanalen, zoals nieuwsberichten, sociale media en de website. In de toekomst krijgen toegangspoorten en startpunten een nieuwe, herkenbare uitstraling die doorgetrokken wordt naar omliggende stations en bushaltes, zodat de Grenspark-ervaring al begint bij het uitstappen van de trein. Ook de bezoekerskaart wordt vernieuwd met meer aandacht voor duurzaamheid.

Daarnaast onderzoeken we manieren om bezoekers beter te spreiden door nieuwe ervaringen te introduceren. Op drukke dagen kunnen populaire plekken, zoals toegangspoort ‘De Vroente’, zorgen voor overlast zoals volle parkeerplaatsen. Door bezoekers te spreiden, willen we de drukte verminderen en de beleving voor iedereen verbeteren.

Recent zijn er telpalen geplaatst in het Grenspark. Kun je uitleggen hoe de telpalen werken en welke data hiermee verzameld wordt? 

Er staan 13 telpalen verspreid over het park, vooral bij startpunten van wandelroutes. Deze palen gebruiken een laser om wandelaars te tellen en sturen de verzamelde data door naar een dashboard. Dit geeft ons inzicht in bezoekersaantallen en intensiteit per locatie, wat helpt om drukke en rustige plekken te identificeren. Met deze gegevens kunnen we bezoekers beter spreiden over het park, bijvoorbeeld door nieuwe themawandelingen aan te bieden die andere delen van het park verkennen. Op piekdagen is er veel drukte op specifieke plekken, wat leidt tot mobiliteitsproblemen en schade aan kwetsbare natuur. De telpalen helpen ons om deze drukte te verminderen en de balans tussen spreiding en rust te bewaren, zonder andere delen van het park te overbelasten. Zo zijn de telpalen een belangrijke tool om trends in bezoekersstromen in kaart te brengen en de natuur te beschermen.

Hoe zie jij de toekomst van duurzame recreatie in het Grenspark? Zijn er andere projecten die op termijn kunnen bijdragen? 

Om te kunnen inzetten op duurzame recreatie hebben we volwaardig uitgeruste toegangspoorten nodig. Het succes van Poort de Vroente is een voorbeeld van hoe de juiste faciliteiten, zoals een infokantoor, horeca, wandelroutes, fietsfaciliteiten en sanitair, bezoekers aantrekken. Helaas missen andere toegangspoorten vaak deze voorzieningen, waardoor ze minder benut worden. Binnen dit project zetten we al stappen om de faciliteiten te verbeteren, maar er is meer nodig om deze poorten om te vormen tot volwaardige recreatieve hubs. Verbeteringen op het gebied van duurzame mobiliteit, zoals betere verbindingen met het openbaar vervoer of fietspaden, kunnen hier ook een belangrijke bijdrage aan leveren, zodat meer bezoekers het Grenspark op een duurzame manier kunnen verkennen.

Hoe kunnen bezoekers of omwonenden bijdragen aan het succes van dit project? 

Probeer in de mate van het mogelijke niet met de wagen naar het Grenspark te komen. Er zijn verschillende alternatieven beschikbaar die de moeite waard zijn om te proberen. Sinds kort is de frequentie op de spoorlijn tussen Antwerpen en Roosendaal verhoogd waardoor de trein een interessant alternatief wordt. Of kom met de bus naar het Grenspark. Wist je dat er vlak aan poorten Volksabdij en Ravenhof meerdere bussen per uur stoppen zowel vanuit Bergen op Zoom als Antwerpen? Of probeer een deelfiets of deelauto uit, of carpool! Alle kleine beetjes helpen.

Wat motiveert jou persoonlijk om je in te zetten voor een duurzamer en toegankelijker Grenspark? 

Helaas hebben we in Vlaanderen niet veel grootschalige natuurgebieden, daarom is het des te belangrijker om de natuur te beschermen die we hebben. Door bezoekers aan te zetten zich duurzamer te verplaatsen helpen we niet enkel de natuur, maar ook de maatschappij. Minder wagens op de weg, minder parkeerproblemen, gezondere bezoekers die met de fiets komen,…de lijst met voordelen is eindeloos!

Meer informatie over het MONA-project vind je op onze projectpagina of via de Europese projectpagina van Interreg.