Interview met Philippe De Backer (Kempens Landschap)

Wat doet Kempens Landschap precies?
“Kempens Landschap is een landschapsorganisatie die actief is in provincie Antwerpen. 25 jaar geleden werd de organisatie opgestart met als hoofddoel het veiligstellen van landschap via verwerving.

De vereniging is ontstaan met het project rond de kolonies in de Noorderkempen. Samen met vele partners is Kempens Landschap erin geslaagd Wortel- en Merksplas Kolonie in gemeenschapshanden te behouden. Dit gebied was een landschap avant la lettre vanwege de aanwezigheid van enorme dreven, heide, landbouw, woningen en beschermde monumenten. Dit pilootproject heeft ertoe geleid dat we met alle facetten in aanmerking zijn gekomen en deze expertise hebben kunnen meenemen naar andere dossiers.

Doorheen de jaren heeft de werking de doelstellingen uitgebreid door zich ook te gaan richten op het verlenen van expertise en advies aan gemeentebesturen. Zo biedt Kempens Landschap ondersteuning aan erfgoedrestauratieprojecten, zoals bijvoorbeeld het Kasteel Ravenhof in Stabroek.

Vandaag de dag zet Kempens Landschap in op 4 grote pijlers: aandacht voor natuur, aandacht voor open ruimte/landbouw, aandacht voor erfgoed en tenslotte openstelling aan de hand van zachte recreatie.”

Waaraan voldoet een waardevol landschap?
“De definitie van een waardevol landschap is heel organisch gegroeid. Er zijn intern geen strikte criteria waaraan een landschap moet voldoen, maar wel enkele belangrijke voorwaarden. Zo moet er in de eerste plaats draagvlak zijn bij lokale gemeentebesturen. Bij aanwerving draagt de gemeente een deel bij tot de aankoopkost.

Ook met betrekking tot gebouwen zijn er voorwaarden. Het gebouw moet deel uitmaken van een groter geheel, een landschap, en er moet een economische herbestemming worden nagestreefd, zodat er een nieuw (financieel) toekomstperspectief tegenovergesteld kan worden. De slaagkansen van restauratiesubsidies van onder andere gebouwen moeten hoog worden ingeschat.

Het blijft ook altijd een beetje buikgevoel volgen en samen met het gemeentebestuur kijken of er voldoende engagement is om de schouders onder het project te zetten.”

Welke domeinen in beheer van Kempens Landschap kunnen een rol spelen in het verhaal van het Nationaal Park?
“Kempens Landschap heeft een aantal domeinen in portefeuille die al een stuk bijdragen aan het grotere verhaal van het Nationaal Park.

• In Essen ligt het park van de paters Redemptoristen met bijhorend klooster en kapel, waar momenteel een uitdaging ligt om een definitieve herbestemming te vinden.
• In de voormalige douaneloods in Essen bevindt zich Robotland, een interactief educatiepark dat een belangrijke site kan zijn om kinderen en jongeren naar het gebied te trekken.
• In Stabroek vind je kasteel Ravenhof, dat als waardevol erfgoed is beschermd en wordt omgeven door park en bos.
• Tussen Fort Kapellen en Fort Brasschaat ligt de militaire spoorlijn waarop je kan spoorfietsen. De forten zijn vlakbij en het spoortracé kruist een Duitse bunkerlinie en de befaamde antitankgracht. Het spoorfietsen is een beleving die het militair verhaal vertelt middenin een mooi natuurgebied.

Foto: spoorfietsen tussen Fort Kapellen en Fort Brasschaat

Wie weet komen er in de toekomst nog opportuniteiten. Aankopen kan je niet op voorhand plannen. We zijn altijd attent op potentiële aankoopmogelijkheden. De komende jaren komen er vast nog sites in de regio van het Nationaal Park in aanmerking die kunnen bijdragen aan een goede spreiding van bezoekers en aan het brede verhaal.”

Wat is volgens jou de meerwaarde van een Nationaal Park?
“Het dossier kan positiviteit met zich meebrengen door mensen bewust te maken van de kenmerken van de regio. Ik ben dankzij mijn functie op de mooiste plekjes geweest die mij daarvoor (nog) niet bekend waren. Ik denk dat we ons eigen landschap onderwaarderen, wat niet het geval zou moeten zijn. Met een Nationaal Park zouden we de kwaliteiten van het landschap in de grotere regio nog meer naar buiten kunnen dragen en op die manier het bewustzijn creëren rond de 4 pijlers die we moeten koesteren.

Belangrijk is dat we samen met alle actoren hetzelfde doel nastreven: een opwaardering van het landschap in de breedste zin van het woord, niet alleen voor deze generatie maar ook voor de toekomstige generaties.”

Meer info over Kempens Landschap vind je op www.kempenslandschap.be.